Kan het metabolisme op slot?

Wanneer het afvallen stagneert of misschien helemaal niet lukt, wordt dit soms geweten aan een ‘traag metabolisme’. Het metabolisme zit op slot en kan daardoor minder calorieën verbranden. Maar klopt dit wel? Kan je metabolisme echt op slot gaan en zo je gewichtsverlies belemmeren? We zetten de feiten op een rij.

Wat is het metabolisme precies?

Het metabolisme, ook wel de stofwisseling genoemd, is het proces waarbij je lichaam voedingsstoffen omzet in energie. Deze energie is nodig voor alle processen in je lichaam, zoals de werking van je organen, spieren en hersenen, maar ook bijvoorbeeld voor het in stand houden van je lichaamstemperatuur.

Factoren die je metabolisme beïnvloeden
Het metabolisme wordt door verschillende factoren beïnvloed:

• Leeftijd: naarmate je ouder wordt, neemt je metabolisme geleidelijk af.
• Geslacht: mannen hebben gemiddeld een sneller metabolisme dan vrouwen.
• Lichaamssamenstelling: hoe meer spiermassa, hoe hoger je metabolisme.
• Hormonen: bepaalde hormoonafwijkingen kunnen je stofwisseling vertragen.

Kan je metabolisme echt op slot?

Hoewel het idee van een ‘vastgelopen’ metabolisme populair is, is er weinig wetenschappelijk bewijs dat dit fenomeen echt bestaat. Je metabolisme past zich wel aan je calorie-inname aan: als je langere tijd veel minder eet, zal je lichaam zuiniger omgaan met energie en je metabolisme iets vertragen. Maar dit effect is beperkt en tijdelijk. Zodra je weer meer gaat eten, trekt je metabolisme weer bij. Extreme crashdiëten kunnen wel tot gevolg hebben dat je naast vet ook spiermassa verliest. En omdat spieren meer calorieën verbranden dan vetweefsel, kan hierdoor je metabolisme wel degelijk afnemen. Maar ook dit is geen permanente ‘blokkade’.
Tip: crashdiëten werken averechts. Voor een gezond metabolisme en blijvend gewichtsverlies is het beter om geleidelijk af te vallen onder begeleiding van een diëtist.

Hoe zit het dan met plateaus tijdens het afvallen?

Veel mensen ervaren tijdens het afvallen dat ze na een aanvankelijk vlot gewichtsverlies ineens lijken te stagneren. Ze komen op een ‘plateau’ terecht en verliezen minder snel of tijdelijk zelfs helemaal geen gewicht meer, ondanks dat ze nog steeds minder eten. Dit kan erg frustrerend zijn en het gevoel geven dat het metabolisme op slot zit. Toch is hier meestal een logische verklaring voor. Naarmate je meer afvalt, heeft je lichaam ook minder calorieën nodig om te functioneren. Een lichaam van 90 kilo verbruikt nu eenmaal meer energie dan een lichaam van 70 kilo. Daardoor kan het nodig zijn om je calorie-inname gaandeweg het afvalproces verder aan te passen. Meer bewegen kan ook helpen om uit een plateau te komen.

Wat kun je doen voor een gezond metabolisme?

Hoewel het metabolisme ‘gelukkig’ niet al te goed te beïnvloeden is, zijn er wel punten waar je rekening mee kan houden:

• Crashdiëten vermijden en geleidelijk afvallen.
• Krachttraining doen om spiermassa te behouden of te vergroten.
• Regelmatig bewegen en een actieve leefstijl aanhouden.
• Stress vermijden (langdurige stress kan het metabolisme ontregelen).
• Voldoende slapen (slaaptekort kan het metabolisme negatief beïnvloeden).

Stagneer je zelf ook en lukt het maar niet om gewicht te verliezen, dan kan een diëtist met je meedenken aan welke knoppen je het best kan draaien om wel je doel te bereiken. Neem contact op voor advies.